Thơ Hàn Mặc Tử mang đến sự tươi đẹp, phong khoáng, tràn đầy cảm xúc và đôi khi còn có chút “điên loạn”. Ông sử dụng bút pháp tượng trưng, siêu thực với lối thơ nửa kín nở mở khiến người đọc phải tò mò, thích thú. Hãy cùng The POET magazine điểm qua những tác phẩm hay để đời trong suốt sự nghiệp sáng tác của ông.
Thơ Hàn Mặc Tử mang đến sự tươi đẹp, phong khoáng, tràn đầy cảm xúc và đôi khi còn có chút “điên loạn”. Ông sử dụng bút pháp tượng trưng, siêu thực với lối thơ nửa kín nở mở khiến người đọc phải tò mò, thích thú. Hãy cùng The POET magazine điểm qua những tác phẩm hay để đời trong suốt sự nghiệp sáng tác của ông.
Dưới đây là tổng hợp những bài thơ hay của Hàn Mặc Tử trong tập Thơ điên (đau thương) được xuất bản năm 1937:
Thơ Hàn Mặc Tử phần Hương thơm gồm 16 bài tất cả, trong đó có những tác phẩm nổi bật sau:
Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu: Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ! Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt, Như đón từ xa một ý thơ.
Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều, Để nghe dưới đáy nước hồ reo; Để nghe tơ liễu run trong gió, Và để xem trời giải nghĩa yêu…
Hàng thông lấp loáng đứng trong im, Cành lá in như đã lặng chìm. Hư thực làm sao phân biệt được! Sông Ngân Hà nổi giữa màn đêm.
Cả trời say nhuộm một màu trăng, Và cả lòng tôi chẳng nói rằng. Không một tiếng gì nghe động chạm, Dẫu là tiếng vỡ của sao băng…
Trong làn nắng ửng: khói mơ tan, Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng. Sột soạt gió trêu tà áo biếc, Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang.
Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời Bao cô thôn nữ hát trên đồi; – Ngày mai trong đám xuân xanh ấy, Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi…
Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi, Hổn hển như lời của nước mây, Thầm thĩ với ai ngồi dưới trúc, Nghe ra ý vị và thơ ngây…
Khách xa gặp lúc mùa xuân chín, Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng: – “Chị ấy, năm nay còn gánh thóc Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?”
Sao anh không về chơi thôn Vĩ? Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên. Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
Gió theo lối gió, mây đường mây, Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay… Thuyền ai đậu bến sông trăng đó, Có chở trăng về kịp tối nay?
Mơ khách đường xa, khách đường xa, Áo em trắng quá nhìn không ra… Ở đây sương khói mờ nhân ảnh, Ai biết tình ai có đậm đà?
Trăng! Trăng! Trăng! Là Trăng, Trăng Trăng! Ai mua trăng tôi bán trăng cho Không bán đoàn viên, ước hẹn hò… Bao giờ đậu trạng vinh quy đã Anh lại đây tôi thối chữ thơ.
Không, Không, Không! Tôi chẳng bán hồn Trăng. Tôi giả đò chơi, anh tưởng rằng Tôi nói thiệt, là anh dại quá: Trăng Vàng Trăng Ngọc bán sao đang.
Trăng! Trăng! Trăng! Là Trăng, Trăng, Trăng! Trăng sáng trăng sáng khắp mọi nơi Tôi đang cầu nguyện cho trăng tôi Tôi lần cho trăng một tràng chuỗi Trăng mới là Trăng của Rạng Ngời Trăng! Trăng! Trăng! Là Trăng, Trăng, Trăng!
Phần Mật đắng là một trong những tập thơ Hàn Mặc Tử hay nhất mà bạn không thể bỏ qua. Dưới đây là một số tác phẩm nổi bật thuộc tập thơ này:
Trời hỡi, bao giờ tôi chết đi? Bao giờ tôi hết được yêu vì, Bao giờ mặt nhựt tan thành máu, Và khối lòng tôi cứng tợ si?
Họ đã xa rồi khôn níu lại, Lòng thương chưa đã, mến chưa bưa… Người đi, một nửa hồn tôi mất, Một nửa hồn tôi bỗng dại khờ.
Tôi vẫn còn đây hay ở đâu? Ai đem tôi bỏ dưới trời sâu? Sao bông phượng nở trong màu huyết, Nhỏ xuống lòng tôi những giọt châu?
Lụa trời ai dệt với ai căng, Ai thả chim bay đến Quảng Hàn, Và ai gánh máu đi trên tuyết, Mảnh áo da cừu ngắm nở nang.
Mây vẽ hằng hà sa số lệ, Là nguồn ly biệt giữa cô đơn. Sao không tô điểm nên sương khói, Trong cõi lòng tôi buổi chập chờn.
Đây bãi cô liêu lạnh hững hờ, Với buồn phơn phớt, vắng trơ vơ. Cây gì mảnh khảnh run cầm cập, Điềm báo thu vàng gầy xác xơ.
Thu héo nấc thành những tiếng khô. Một vì sao lạ mọc phương mô? Người thơ chưa thấy ra đời nhỉ? Trinh bạch ai chôn tận đáy mồ?
Mà anh hay em trong tim đều rạn, Đều chôn sâu hình ảnh một người mơ! Bây giờ đây quấn quít, hiện bây giờ Chỉ biết có đôi ta là đang sống, Đang cho nhau ngọt ngào và đang mộng; Cố làm lơ không biết đến thời gian, Đến bông hoa tàn tạ với trăng ngàn, Đến những tình duyên chung quanh thất vọng; – Nhiều hành tinh tan vì đã lỏng. Ôi muôn năm! Giấc mộng đã đời chưa?
Lúc ấy sóng triều rền rĩ chưa bưa. Cứ nhắm mắt, cứ yêu nhau như chết, Cứ sảng sốt, tê mê và rủ liệt, Đừng nghe chi âm hưởng địa cầu đang Vỡ toang ra từng mảnh, cả không gian, Cả thời gian, từ tạo thiên lập địa, Đều trộn trạo, điều hoà và xí xoá, Thành hư không như tình ái đôi ta…
Lòng ta sầu thảm hơn mùa lạnh, Hơn hết u buồn của nước mây. Của những tình duyên thương lỡ dở, Của lời rên siết gió heo may.
Cho ta nhận lấy không đền đáp, Ơn trọng thiêng liêng xuống bởi trời, Bằng tiếng kêu gào say chếnh choáng, Bằng tim, bằng phổi nóng như sôi.
Và sóng buồn dâng ngập cả hồn, Lan tràn đến bến mộng tân hôn. Khoé cười nức nở nơi đầu miệng, Là nghĩa, trời ơi, nghĩa héo don.
Nghệ hỡi Nghệ, muôn năm sầu thảm Nhớ thương còn một nắm xương thôi Thân tàn ma dại đi rồi Rầu rầu nước mắt bời bời ruột gan
Nghe gió là ôm ngang lấy gió Tưởng chừng như trong đó có hương Của người mình nhớ mình thương Nào hay gió tạt chả vương vấn gì
Nhớ lắm lúc như si như tỉnh Nhớ làm sao bải hoải tay chân Nhớ hàm răng, nhớ hàm răng Mà ngày nào đó vẫn khăng khít nhiều
Dẫu đau đớn vì lời phụ rẫy Như mà ta không lấy làm điều Trăm năm vẫn một lòng yêu Và còn yêu nữa rất nhiều em ơi.
Ngoài những bài thơ trên thì trong các tác phẩm của Hàn Mặc Tử còn có 2 bài kịch thơ nổi bật gồm:
Kịch bản này xảy ra chỗ nước non thanh tú. Chỉ có thi sĩ Hàn Mặc Tử và nàng Thương Thương thì kịch mới nổi.
Đâu gió lên tầng mây che mắt lạ, Ta muôn năm len lỏi ở Đào Nguyên. Nước trong sáng lòng ta thơm vô giá, Sao không ai đi lạc tới non tiên.
Để ta dâng ta mời ai giải khát, Nếm cho bưa mùi vị nước trường sinh. Ồ tiếng tiêu đâu bay ra man mác, Khiến nao nao nguồn thanh tịnh quanh mình.
Tiếng tiêu nao từ phương xa bay vẳng? Tiếng thanh thanh mà rất mực tương tư. Xuân đây rồi lan tràn như bóng nắng, Ta nên bay cho khỏi vướng sầu u.
Vàng bay theo vàng đuổi theo vàng bay, Tiếng vàng này vừa mê này vừa say. Dồn qua phương Đông mặt trời chưa nóng, Dồn qua phương Tây màu sắc hây hây.
Ta là khúc Phượng Cầu Hoàng năm trước, Đem ân tình rải khắp cả trời duyên. Cho Quân Thuỵ lấy nàng Thôi thuyền quyên, Xuân vô cùng đến ngàn năm ơn phước.
Song le nàng vẫn luôn cách biệt, Bến Ô Giang lành lạnh khúc thầm thương. Ta vẫn còn ngân bao lời tha thiết, Trong nắng mai dìu dịu mối sầu vương.
Mải vui tìm cành hoa trên cánh bướm, Ai đưa ta lạc đến nước non này? Mùi cỏ lạ thơm như mùi nhuỵ chớm, Cùng tiếng tiêu đồng hợp chất nồng say.
Đến đây rồi ta mơ niềm hận cũ, Đã bao năm nào thấy bóng giai nhân. Hoa lá bỗng xôn xao tìm thấy thú, Trong khi nầy lừng lẫy nhạc tường vân.
Ồ sự lạ đã muôn đời thế kỷ, Đất Linh Sơn in dấu vết phàm nhân. Ta reo lên với đàn thông rủ rỉ, Cho lay bay tình ý ở xa xăm…
Xin mời chàng tài hoa thi sĩ đó, Ngồi xuống đây bên thảm ngọc vườn châu. Hai tay chàng thử vốc vào nước nọ, Mát tê đi như da thịt nàng dâu.
Ôi chàng kia, thực ra chiều phong vận, Hãy nghe ta cao hót khúc bình an. Này mặn nhựt tròn vo đương sáng láng, Gió đương lên vươn quyện tấm lòng ngày. Ta đã nghe danh chàng cao vời vợi, Như thơ ra đồng vọng cả thinh gian.
Nắng càng cao lòng ta càng hừng hực, Thơ lên rồi bay quá giải nhàn vân. Mùi hương đâu trong lời ca sực nức, E hư vô rung động cả phong trần. Ôi chao, mê toàn thân như khoái cảm, Như đêm xuân uống phải rượu quỳnh tương. Không đâu mà, có điều chi vừa chạm, Đến tâm linh – để báo hiệu phi thường. Ta hãy giấu tiếng kêu trong cụm lá, Đừng cho ta nghe lờ lặng trời mây. Ta hãy ẩn mình vào trong kẹt đá, Để chờ xem sự lạ đến gần đây.
Mây bay theo với mây bay, Mình sao ra nước non này mà chơi. Sáo ơi, dìu dặt chơi vơi, Buông mau âm điệu để mời nhân gian. Nắng cao ý muốn lan tràn, Ở đây vắng vẻ cây ngàn suối reo. Chim ơi hót khúc tương giao, Có người thục nữ lần vào Thiên Thai. Không gặp ai, chửa gặp ai, Duyên tình ngậm kín, tình hoài miên man. Tiêu tao đến nỗi bẽ bàng, Đi trong hiu quạnh gặp toàn bơ vơ.
Hay a người lụa sông Tần, Ai dun ai dủi tới gần gần tiên? Ở đây có suối Đoàn Viên, Có cây Phối Hợp, có duyên Ngọc Vàng. Nước ta trong trắng ơi Nàng, Đọ xem trinh tiết có phần thanh cao. Cởi xiêm cởi áo ra nào, Xuống đây Nàng tắm cho dào dạt thơ. Ta gieo với lá reo khô, Đàn thành cung tiếng, nắng thơ thêm sầu. Mau đi, nàng hỡi cho mau, Lòng ta xao xuyến nao nao gợi tình…
Ôi chao! Thơ ngâm bay theo giải nắng, Lộng vào trong xiêm áo mỏng manh sao! Tiếng cười ai vang trong im lặng, Khiến lòng ta hồi hộp biết dường bao.
Tiếng tiêu vương vấn vào nhau mãi, Ta chộ Nàng đây, gẫm lạ kỳ. Không duyên hồ dễ mong theo nắng, Xin nàng cười nụ với đôi mi.
Ở đâu chàng ở đâu ra, Xem trong cốt cách mới ra tính tình. E khi mình chửa biết mình, Nói câu kỳ ngộ in hình hổ ngươi. Chàng ôi, thốt chẳng nên lời, Không quen sao lại lả lơi chuyện trò?
Phải quê Nàng ở Đào Nguyên, Bởi chưng sắc đẹp lại thêm đa tình. Xuống đây tìm nợ ba sinh, Không may trời khiến ta mình gặp nhau…
Em là Trần Thương Thương, Ngụ ở bến Tầm Dương. Đi tìm chàng thi sĩ, Trong pho sách Kim Cương. Đi tới Tương Tư xứ, Tìm không ra người thương.
Em là Trần Thương Thương, Anh là Hàn Mạc Tử. Không phải cách âm dương, Còn có khi hội ngộ. Em là hoa mười phương, Anh là mây tứ xứ. Gặp nhau ở cạnh đường, Nói sao cho bằng khóc.
Hỡi ơi người tục khác tình, Đến đây nhìn sững cho mình thêm ghen. Má ơi, má núng đồng tiền, Môi sao ướt đỏ ta thèm biết bao. Nắng ơi, nắng có lên cao, Làm sao da thịt hồng hào thế kia?
Người mộng hỡi từ nay ta mới biết, Mê man chưa làn gió cuốn tiêu đi. Đã bao năm lòng ta say tha thiết, Và ngâm ca ngợi tấm tình si.
Sao thơ anh nhuộm toàn màu ly biệt? Kêu không thôi và nức nở cả ban đêm, Nhạc thanh bai hoà trong cung cầm nguyệt. Với bao màu sáng láng ửng duyên thêm, Em đã run và linh hồn dao động, Không sao cầm được tình yêu. Mùi thơm anh nồng hơn chất rượu nóng, Và thơm thơm buồn lặng cả lòng phiêu. Em mê quá thi nhân Hàn Mặc Tử, Người trai tơ thuỳ mị như tình duyên. Cho em nghe bao lời hương no ứ, Trong mai ni dày đặc vết hương nguyền.
Thương Thương em trời cho ta kỳ ngộ, Nói cho ta thần diệu của vàng bay. Đôi nhị thắm in trên màu rực rỡ, Đây đôi chim gù gật với niềm say.
Anh nói sao cho nước mây thầm lặng, Xôn xao lên hừng hực tiếng đàn xuân. Song le em, trong bầu hoa hương lắng, Không chi bằng thú vị ở lời van.
Anh van em cho anh quỳ san sát, Cho mùi xuân ngầm ngấm tận hồn anh. Thơ anh sẽ như trầm hương ngào ngạt, Toả lên cao lồng lộng giữa trời xanh.
Là muôn năm còn no trong khoái lạc, Anh còn run cho đến phút chia ly. Áo xiêm em phập phồng và rất mát, Sao cho môi ngon ngọt quá yêu vì.
Tất cả em là chân châu vô giá, Dành cho anh riêng hưởng hạnh phúc này. Em kết tinh ở bao thanh sắc lạ, Toà thiên nhiên đúc sẵn để mê say.
Ồ em yêu, hãy vang lời ca ngợi, Ái tình thiêng mường tượng bến cao sâu. Hãy nói ra bằng trăm câu chới với, Cho lòng em cảm động buồn đau.
Em chỉ mê khi dòng châu lã chã, Khi lên cao, khúc hát đã lên cao. Anh hãy thả tiếng vàng bay thong thả, Cho mi em sầu đọng những hương ngào.
Sao trời hỡi, không cho em nguyền ước, Em theo anh mà hứng lấy sao rơi? Vẻ đài các còn nguyên trong khăn lược, Để làm chi, tình hỡi khi xa xôi…
Gặp em đây khác gì trong giấc mộng, Biết làm sao cho tỏ hết tình thương? Tiếng lòng anh vẫn luôn luôn đồng vọng, Luôn luôn reo kêu gọi đến tình nương.
Chỉ có em làm thơ anh mãnh liệt, Tình anh vang như luồng gió van lơn. Chỉ có em, lòng anh yêu tha thiết, Yêu điên cuồng không một phút nào hơn.
Bây giờ đây khóc than niềm ly hận, Hỡi Thương Thương người ngọc của lòng anh. Ta nhìn em với bao lời ta thán, Khiến hoa chim nghe được cũng không đành.
Tình quân hỡi, muôn năm em chỉ muốn, Sống bên anh cho thắm được tình yêu. Mùa xuân em sẽ rất nhiều hoa bướm, Bởi thơ anh tô điểm đẹp trăm chiều.
Than ơi đời biệt ly chan chứa, Tưởng chừng em vui hưởng thú tiêu dao. Anh sắp đi với hai dòng lệ ứa, Cả đau thương dồn dập xót tâm bào.
Khi xa em đã bao lần vọng tưởng, Mơ trong mơ làm hoảng hốt đêm trăng. Đàn tâm tư nóng ra trong âm hưởng, Bay ra ngoài nghìn dặm vẫn còn vang.
Khi gần em tâm thần anh sửng sốt, Mùi yêu đương vương vít cả linh hồn. Em ở đó sao anh không thề thốt, Bao dòng châu em hiến tối tân hôn?
Nói làm chi những câu mê sướng quá, Nói những câu khờ dại cả người em? Tiếng lòng anh vẫn luôn luôn đồng vọng, Luôn luôn reo khêu gợi tâm tình riêng.
Phải chăng anh tài hoa cao trọng lắm, Đã bao lần khét tiếng ở đền vua, Bao người ngọc đắm say lời ngọc thắm, Bao giai nhân hâm mộ tấm tình thơ?
Nói chi anh những câu buồn xa cách, Đoàn viên đây còn nắm chặt trong tay. Yêu nhau thôi, nguồn thơm chan chứa mạch, Cho em lau mắt lệ thế niềm sau.
Ngồi xuống đây cho tình em mơn trớn, Vẻ phấn hương kề cận với tài hoa. Nói đi anh bằng câu ca rờn rợn, Cho hồn em ớn lạnh đến ngoài da.
Thôi thôi em, mộng đã tàn theo châu lệ, Giang hồ đi trong mây nước lâm ly. Anh biết em mà lòng luôn kể lể, Âm thâm than không ngớt nỗi ai bi.
Anh chỉ ngó say em trong chốc lát, Để hồn thơ rời rạc với mây bay. Gần em luôn để hưởng bao khoái lạc, Thưa em không, anh đâu dám mê say!
Một mai kia ở bên khe nước ngọc, Với sao sương, anh nằm chết như trăng. Không tìm thấy nàng tiên mô đến khóc, Đến hồn anh và rửa vết thương tâm.
Em quyết níu với bao tơ nắng dịu, Níu thơ anh và níu cả hồn anh. Hoa cỏ sẽ làm ơn theo chứng kiến, Biệt ly nào dứt được mối thâm tình?
Thôi chào em giờ đi không trở lại Anh xa rồi mà hương phấn vẫn theo luôn.
Trời xanh ôi! Cả người em tê tái, Anh đâu rồi? Nước mắt đã hầu tuôn.
(Nàng gục đầu vào phiến đá thổn thức)
Bến Ô Giang lâm ly khúc hát, Trong sương hay gởi nỗi buồn tiêu dao. Bỏ nàng đi để hồn ta man mác, Ta theo nàng von vót lắng trên cao.
Xin đừng vẩy bàn chân trong suối ngọc Hỡi giai nhân người lụa bến Tầm Dương Xin nàng đợi để đêm khuya sẽ vọc Bao nhiêu trăng sáng dịu giữa hơi sương.
Liên hồ đây, bốn mùa Xuân cả bốn, Ngát hương đưa trong gió sớm trơi vơi. Làn nước mát và chưa bao giờ bợn, Vết phong trần đưa lại ở xa khơi.
Ghe thay cô Quỳnh Tiên dao động, Xuống đây mà đứng sựng để làm duyên. Bao nhiêu cá lặng chìm theo tăm sóng, Bao nhiêu hoa thầm sợ vẻ hồn nhiên.
Đây mùi đạo vẫn còn thơm ngan ngát, Mà ai cho các vị nói tình yêu. Ai cho thoả bao niềm mong rào rạt, Mà ai cho lòng ngọc toả phiêu phiêu.
Đã lâu rồi chúng ta xa trần tục, Nỗi thầm thương chôn kín khổ bao nhiêu. Nên say sưa mơ lòng theo náo nức, Yêu nhau đi, Tình gái, dịu dàng yêu.
Mi! Mi! Mi! Có nghe trong gió thẳm, Có nghe không tình lạ thoảng mùi trai. Có nghe không lòng ai ra âm ấm, Không như lòng cô gái ở Bồng Lai.
Mùi vị ấy bay từ cô gái ấy, Nên ran ran lòng dạ ở chung quanh. Để ý xem nước da cô thắm dậy, Và đôi môi biểu lộ hết xuân tình.
Chị em ơi, “chàng” làm duyên thái quá, Không hài lòng khi nói đến tình yêu. “Chàng” giả bộ không ưa trò lơi lả, Không ưa nhìn bao vẻ gấm hoa thêu.
Huyền Tiên (nói cùng Quỳnh Tiên):
Nương nương ơi! Biết nhau từ độ ấy, Tóc xanh thêm và tình đậm đà nhiều. Tao phùng duyên đến bây giờ lại thấy, Lòng nghiêng qua, sóng mắt muốn xiêu xiêu.
Thơ Hàn Mặc Tử rất đa dạng và mang phong cách khác biệt so với các nhà thơ cùng thời. Các sáng tác của ông bắt nguồn từ thể Đường Luật nhưng dần chuyển sang thơ mới, lãng mạn. Mỗi câu từ mà Hàn Mặc Tử viết đều chất chứa tình yêu mãnh liệt, phức tạp và đau đớn. Ông như muốn thoát ra khỏi sự dày vò của bệnh tật để tận hưởng sự tự do.
Xem thêm các tập thơ thú vị khác tại The POET magazine: