Phát Triển Du Lịch Cộng Đồng Tại Hà Giang

Du lịch được mệnh danh là ngành công nghiệp không khói và đóng góp một phần không nhỏ vào GDP quốc gia. Hiện nay, nhiều địa phương đã biết cách tận dụng thế mạnh từ địa lý đến văn hóa để phát triển loại hình này, nhằm thu hút du khách trong và ngoài nước. Trong đó, hình thức du lịch cộng đồng là một hình thức tiềm năng hứa hẹn mang đến nguồn lợi lớn. Hãy cùng NPLaw tìm hiểu về loại hình du lịch này qua bài viết dưới đây.

Hình thức du lịch cộng đồng hiện nay

Du lịch cộng đồng hiện nay được tổ chức với đa dạng hình thức tùy thuộc vào đặc điểm về địa lý, văn hóa của từng địa phương, có thể kể đến một số hình thức như: du lịch sinh thái, văn hóa, bản địa, nông nghiệp, làng,... Các hình thức này đã được thiết kế để phù hợp cho khách du lịch có những trải nghiệm gần gũi với cộng đồng bản địa cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng hướng dẫn du khách và quản lý, khai thác hoạt động du lịch này dễ dàng hơn.

II. Tìm hiểu về du lịch cộng đồng

Theo quy định tại khoản 15 Điều 3 Luật Du lịch 2017, du lịch cộng đồng được định nghĩa là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi.

Như vậy, có thể hiểu, du lịch cộng đồng là loại hình du lịch gắn với văn hóa của một cộng đồng và do cộng đồng quản lý. Khách du lịch sẽ được tham gia vào hoạt động, trải nghiệm cùng cộng đồng địa phương, từ đó khám phá được nhiều nét đẹp về bản sắc, văn hóa và đóng góp tạo nên các giá trị kinh tế, xã hội và môi trường.

III. Xu hướng để phát triển du lịch cộng đồng

Du lịch cộng đồng được dự đoán sẽ trở thành xu hướng phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam. Việt Nam được thiên nhiên ưu ái với nhiều danh lam thắng cảnh. Mỗi vùng miền, địa phương đều có những nét đặc sắc khác nhau về thiên nhiên, con người, văn hóa,...

Ví dụ như người Khmer ở Trà Vinh có Lễ hội Ok Om Bok (hay còn gọi là lễ cúng trăng hay lễ hội “đút cốm dẹp” hay hoạt động cấy lúa trên ruộng bậc thang của người dân vùng miền núi Bắc Bộ,... Cộng đồng dân cư tại đây đang được hướng dẫn để tận dụng triệt để các thế mạnh sẵn có từ thiên nhiên, phong tục tập quán nhằm khai thác để phục vụ cho hoạt động du lịch.

Căn cứ theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13259:2020, một số yêu cầu đối với chất lượng về bảo quản đồ ăn, thức uống trong hoạt động du lịch cộng đồng bao gồm:

- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm;

- Thức ăn phục vụ khách du lịch phải được che đậy để tránh bụi và côn trùng;

- Khu vực bảo quản, chế biến, ăn uống phải luôn được duy trì sạch sẽ và được cách ly khỏi khu vực nuôi động vật, khu vệ sinh; phải đảm bảo có đủ nước sạch và xà phòng/dung dịch vệ sinh để rửa tay cho nhân viên chế biến và cho khách du lịch.

Du lịch cộng đồng cần tuân thủ nguyên tắc nào?

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13259:2020 về du lịch cộng đồng quy định một số nguyên tắc cơ bản để đảm bảo chất lượng dịch vụ đối với một số dịch vụ và sản phẩm du lịch cộng đồng như sau:

- Nguyên tắc đảm bảo chất lượng về chỗ cư trú;

- Nguyên tắc an toàn vệ sinh thực phẩm;

- Nguyên tắc cung cấp thông tin chính xác cho khách du lịch;

- Nguyên tắc hành xử giữa hướng dẫn viên, cộng đồng và khách du lịch;

- Nguyên tắc đảm bảo chất lượng và an toàn đối với dịch vụ vui chơi, giải trí;

- Nguyên tắc đối với cơ sở sản xuất, cung cấp sản phẩm và chất lượng dịch vụ, sản phẩm tại địa phương,...

Du lịch cộng đồng được Nhà nước phát triển bằng những biện pháp nào?

Căn cứ tại quy định của Quyết định số 147/QĐ-TTg năm 2020 quy định về hoàn thiện thể chế, chính sách phát triển du lịch như sau:

(1) Ưu tiên nguồn lực cho công tác quy hoạch, đào tạo nhân lực, nghiên cứu thị trường, xúc tiến để phát triển theo Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam.

(2) Đẩy mạnh phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng;

Ngoài ra, các cơ quan có thẩm quyền luôn giám sát chặt chẽ các hoạt động du lịch cộng đồng để ban hành chính sách, văn bản hướng dẫn phù hợp cho loại hình du lịch này.

V. Giải đáp những câu hỏi liên quan đến du lịch cộng đồng

Xoay quanh các vấn đề về du lịch cộng đồng có một số câu hỏi được NPLaw giải đáp như sau:

Việc phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của du lịch cộng đồng cũng tạo ra không ít tiêu cực. Một số mặt trái của loại hình du lịch này có thể kể đến đó là:

- Mô hình du lịch cộng đồng ở các địa phương tương tự nhau về đặc điểm địa lý, văn hóa không có sự đột phá, thường sao chép lẫn nhau;

- Phát triển nhanh chóng và đột ngột nên không có sự đầu tư đúng mức;

- Đặt nặng vấn đề lợi nhuận và không chú ý đến các yêu cầu về chất lượng dịch vụ và bảo vệ môi trường;

- Nâng giá quá cao đối với các chi phí cho các hoạt động trải nghiệm, dịch vụ lưu trú, ăn uống và vui chơi giải trí,...

I. Thực trạng du lịch cộng đồng hiện nay

Du lịch cộng đồng đã du nhập vào nước ta khoảng 20 năm, tuy nhiên, vẫn chưa thật sự có nhiều phát triển đột phá. Mặc dù vậy, hiện nay, nhu cầu tìm đến những không gian văn hóa, gần gũi với địa phương của du khách ngày càng tăng cao. Du lịch cộng đồng ngày nay mở rộng trên cả nước, khu vực phát triển mạnh nhất là ở khu vực miền núi phía Bắc với Hà Giang, Lai Châu, Lạng Sơn, Sơn La, Cao Bằng, Bắc Kạn, Điện Biên... Khu vực miền Trung - Tây Nguyên có Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Lâm Đồng, Đắk Lắk, Kon Tum. Khu vực miền Nam là các tỉnh Đồng Tháp, Bến Tre, An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Hậu Giang,... Thực tế cho thấy, du lịch cộng đồng không chỉ đem lại lợi ích về kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống cho người dân mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa và bảo vệ cảnh quan sinh thái, môi trường tự nhiên.

Các biện pháp xử lý khi vi phạm du lịch cộng đồng

Các vi phạm trong lĩnh vực du lịch nói chung và du lịch cộng đồng nói riêng được xử lý bằng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính. Các hành vi và mức phạt cụ thể được quy định bởi Nghị định số 45/2019/NĐ-CP và Nghị định số 129/2021/NĐ-CP. Một số hành vi vi phạm nổi bật có thể kể đến như:

- Hành vi phân biệt đối xử hoặc bắt ép, nài kéo khách du lịch sử dụng dịch vụ bị phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng;

- Hành vi không thông báo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi phát hiện tai nạn hoặc rủi ro, sự cố xảy ra với khách du lịch bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.

- Hành vi vi phạm quy định về điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, kỹ thuật, dịch vụ lưu trú du lịch sẽ bị phạt tiền tùy mức độ và hành vi, mức tối thiểu là 1.000.000 đồng và tối đa là 20.000.000 đồng.

Quy tắc ứng xử tại du lịch cộng đồng quy định những điều gì?

Quy tắc ứng xử trong du lịch cộng đồng được quy định tại Mục A.1 Phụ lục A Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13259:2020, bao gồm một số yêu cầu nhất định đối với ứng xử giữa cộng đồng địa phương và du khách, tóm tắt như sau:

- Lịch sự, tôn trọng, thân thiện trong lời nói, cử chỉ, hành vi; không được có các hành động phân biệt đối xử, nài kéo, xúc phạm,... đối với khách du lịch;

- Có ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường;

- Giữ gìn bản sắc dân tộc, giá trị văn hóa cộng đồng;

- Giới thiệu thông tin đầy đủ, chính xác đến du khách;

- Đảm bảo an toàn, an ninh cho khách du lịch đến trải nghiệm, tham quan;

- Luôn tham gia các chương trình tập huấn về nâng cao kỹ năng giao tiếp và giao tiếp đa văn hóa,...